Dil Konuşma Bozuklukları

Dil ve Konuşma Terapisinde Çalıştığımız Alanın Kapsadığı Bozukluklar

Gelişimsel Dil Bozuklukları (Uyaran Eksikliği, Alıcı ve İfade Edici Dil Gecikmesi)

İkincil Dil Bozuklukları ( Otizm, Down sendromu, Serebral Palsi, Hidrosefali, Nadir Görülen Sendromlar)

Konuşma sesi bozuklukları ( Konuşma Gecikmesi, Artikülasyon Bozukluğu, Fonolojik Bozukluk, Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi )

Edinilmiş Dil Bozuklukları (Afazi, Demans, Travmatik Beyin Hasarı’na Bağlı, Sağ HemisferLezyonlarına bağlı)

Disleksi

Motor Konuşma Bozuklukları (Apraksi,Dizartri )

Akıcı Konuşma Bozuklukları ( Kekemelik, Nörojenik Kekemelik, Hızlı Bozuk Konuşma )

Rezonans Bozuklukları ( Dudak Damak Yarıklığı, Baş-Boyun Anomalilerine bağlı )

Ses Bozuklukları ( Ses Kısıklığı, Ses teli paralizisi, Nodül, Polip, Mutasyonel Falsetto )

Yutma ve Beslenme Bozuklukları

İşitme Engeline Bağlı Dil ve Konuşma Bozuklukları

Peki ne zaman bir dil ve konuşma terapisine başvurmalıyım?

Aşağıdaki sorulara verilen cevaplardan en az bir tanesi sizin veya çocuğunuz için geçerliyse vakit kaybetmeden bir dil ve konuşma terapistine başvurabilirsiniz.

Çocuğunuzun konuşmasında bir gerilik var mı?

Çocuklarımızın dil ve konuşma gelişimlerinde herhangi bir sınırlılık,gerilik ve ya akran seviyesinde olup olmadığını belirlemek için belirli aylarda gelişim süreçlerini bilmek gerekiyor.

Eğer çocuğunuz;

Daha fazla vakit kaybetmeden; önce çocuk psikiyatristine daha sonra da bir dil ve konuşma terapistine gitmeniz gerekmektedir.

Çocuğunuz konuşuyor ama bazı sesleri çıkarmakta güçlük çekiyor ya da konuşması anlaşılır değil mi?

Çocuklarda Konuşma Seslerinin Edinim Yaşları

Çocuklarda konuşma anlaşılırlığı oranları

Bu alanlarda çocuğunuzda bir sınırlılık olduğunu düşünüyorsanız ; vakit kaybetmeden Çocuk Psikiyatristinden gelişimsel değerlendirme alınması,KBB doktorundan işitmenin değerlendirilmesi,Dil ve Konuşma terapistinden de değerlendirme ve sonuca göre terapi alınması gerekmektedir.

Çocuğunuzun konuşmasında kekemelik benzeri davranışlar var mı?

Kekemelik sözcüklerin,hecelerin ya da seslerin tekrarlanması-uzatılması,konuşma sırasında duraklamalar,bazen eşlik eden ikincil hareketlerle karakterize edilmiş, kişinin doğumdanitibaran sahip olduğu,çok faktörlü nörogelişimsel bir konuşma bozukluğudur.Kekemelik bir hastalık değildir, kişi korktuğu için, travma yaşadığı için, kardeşi doğduğu için ,dikkat çekmek için ya da bir başkasını taklit ettiği için kekelemeye başlamaz. Sadece bu etkenler kekemeliğin ortaya çıkmasına ,görünür hale gelmesine,şiddetlenmesine neden olmaktadır.Kekemelik terapisi için bir yaş aralığı yoktur.

Kekemelikte risk faktörleri

Konuşma akıcılığında kekemelik benzeri davranışlar gözlenen bireyde ,yaşı kaç olursa olsun risk faktörlerinden en az biri varsa vakit kaybetmeden Dil ve Konuşma terapistinden değerlendirme alması gerekmektedir.

Çocuğunuzda Otizm Spektrum bozukluğu benzeri belirtiler var mı?

Otizm spektrum bozukluğu erken çocukluk döneminde başlayan ,çevreleriyle olan etkileşim,iletişim ve ilgide sınırlılıkların gözlendiği,sosyal iletişim problemlerinin olduğu önemli bir gelişimsel bozukluktur.

Erken dönem tanıların otizmde çok kıymetli olduğunu hatırlatmak isteriz. Bu nedenle bu belirtileri gözlemlediğiniz durumlarda vakit kaybetmeden Çocuk Psikiyatristine gitmeniz gerekmektedir. Otizm spektrum bozukluğu bir ekip işidir ve profesyonel yaklaşımlar gerektirir. Bu ekibin ayrılmaz parçalarından bir tanesi de Dil ve konuşma terapistleridir.Dil ve konuşma terapistinde çocuğunuza kelimeler söyletmekten ziyade birincil hedef olarak ; çocuğunuzun sosyal iletişim becerilerinin desteklenmesi,tüm kapasitelerinin adım adım artırılmasını hedeflemektedir.

Çocuğunuz ne zaman konuşur,terapi ne kadar sürer?

Çocuklar bir anda konuşmaya başlamazlar. Öncesinde hakim olmaları gereken becerileri vardır. Bu beceriler alt basamaklardan başlar ve her basamak ne kadar güçlü olursa üst basamaklardaki becerileri edinmek için ortam o kadar hazır hale gelir.Konuşma olmasından önce sosyal etkileşim ve iletişim gelir. Alıcı dil ve İfade edici dil becerileri bunu takip eder.Anlaşılır bir konuşma ise en üst basamaktır ve  işin içine kaslar ve motor öğrenmenindegirdiği karmaşık bir süreçtir.

Yine her çocuk, her tanı ve olgu birbirinden farklıdır. Bazı tanılar konuşma yetisini geri dönülemeyecek oranda etkilemektedir. Bu durumda alternatif olarak söz dışı yöntemlerle iletişim kurma çalışmaları da yapılabilmektedir. Bu konuda terapistinizle görüşerek en realistik ve ideal hedefi belirlemek terapi başarısı ve beklenti-sonuç uyumu açısından önem arz etmektedir.

Aşağıdaki piramit basitçe konuşmanın ve dil gelişiminin en alt basamaktan en son basamağa doğru kapsadığı süreçleri göstermektedir:

Şekil 1: Dil-Konuşma ve İletişim Basamakları Anagramı

Terapi süreci ne kadar sürer? İş birliği nedir?

Her çocuk, her insan birbirinden farklıdır. Her ne kadar sorun aynı görünse de terapi süreci çocuğa, çevresel etkenlere ve terapiste göre değişmektedir. Bu sebeple her çocuğun terapisüreci ve başarı basamaklarını tırmanma süresi farklı olacaktır. Bu sebeple süreçle ilgili konularda(hedefler, beklentiler, süreç içindeki uygulamalar) farklılaşacaktır. Dil ve Konuşma Terapisi’nin başarılı olabilmesi için terapist-aile-çocuk arasında tam bir işbirliği olmalıdır.

Terapi sürecinde terapist çocuğa özgü bir program hazırlamalı ve bu programa göre çalışmalarını organize etmelidir. Aile, ev içi verilen çalışmaları çocuğun tam ve doğru yapabilmesi için süpervizyonluk(öncülüjk, öğreticilik) yapmalı, birey veya çocuk ise verilen görevleri verilen sıklıkta yerine getirmelidir.

Aile-terapist ve danışan her konuda birbirlerine açık ve dürüst olmalı, süreç içinde aile her zaman terapiste ulaşılabilir olmalıdır.

Başarılı bir süreç için anahtar kelimeler özveri, sorumluluk, dürüstlük ve güvendir.